Czym jest utwór pracowniczy i jak powstaje?
Status prawny utworu stworzonego w ramach stosunku pracy budzi wiele wątpliwości – zarówno po stronie pracodawców, jak i pracowników. W dobie cyfrowej twórczości i coraz częstszych sytuacji, w których to grafik, programista czy copywriter tworzy dzieła w ramach umowy o pracę, warto wiedzieć, komu przysługują prawa autorskie i jakie zasady regulują tę kwestię. W tym artykule wyjaśniamy, jak prawo autorskie odnosi się do utworów pracowniczych i na co warto zwrócić uwagę.
Czym jest utwór pracowniczy i jak powstaje?
Utwór stworzony w ramach stosunku pracy to taki, który powstaje w wyniku wykonywania obowiązków służbowych. Kluczowe jest tu istnienie więzi prawnej między twórcą a pracodawcą, czyli np. umowy o pracę.
Przykładowo, jeśli grafik zatrudniony w agencji tworzy projekt identyfikacji wizualnej dla klienta w ramach swoich obowiązków – to taki projekt będzie traktowany jako utwór pracowniczy.
Nie każda jednak praca wykonana przez zatrudnionego automatycznie staje się własnością pracodawcy. Ważne są:
-
zakres obowiązków w umowie,
-
cel stworzenia utworu,
-
moment powstania dzieła,
-
forma zatrudnienia.
Kto nabywa prawa autorskie do utworu stworzonego przez pracownika?
Zgodnie z ustawą o prawie autorskim i prawach pokrewnych, autorskie prawa majątkowe do utworu stworzonego w ramach stosunku pracy przysługują pracodawcy z chwilą przyjęcia utworu. Oznacza to, że pracownik pozostaje twórcą dzieła (ma prawa osobiste), ale to pracodawca może nim rozporządzać w zakresie eksploatacji.
Oczywiście są tu również wyjątki i ograniczenia. Pracodawca może:
-
wykorzystywać dzieło tylko w granicach wynikających z celu umowy,
-
nie może zmieniać utworu bez zgody twórcy, jeśli narusza to jego dobre imię,
-
nie ma prawa do dalszego przekazania praw bez wyraźnej zgody (chyba że umowa stanowi inaczej).